TASSOS
KALIAKATSOS 

Η «Οδύσσεια» του Τάσου Καλιακάτσου

Το ταξίδι του Οδυσσέα είναι κατά κύριο λόγο το ταξίδι αυτογνωσίας ενός ανθρώπου που βίωσε τον πόλεμο και την εξορία. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει και ξεπερνά, τα πάθη στα οποία αφήνεται, αποκαλύπτουν στον άνδρα-πολεμιστή, σύμβολο της ευστροφίας και στον αναγνώστη τους, άγνωστες πτυχές του. Ο Οδυσσέας που φθάνει στην Ιθάκη και αναμετρείται με τους μνηστήρες της συζύγου του και τις νέες πολιτικές συνθήκες, που ταλανίζουν το θεσμό της βασιλείας και του κύρους του, δεν είναι ο Οδυσσέας που έφυγε για τον Τρωικό πόλεμο.

 Το ταξίδι του Οδυσσέα είναι η ιστορία του ανθρώπου που γράφει τη δική του προσωπική ταυτότητα πλάι στο μύθο του ήρωα, στα ήθη και στα έθιμα που τον γαλούχησαν, μέσα στα γεγονότα της ιστορίας που τον σφράγισαν. Ο Τάσος Καλιακάτσος ζωγραφίζει, χαράζει, υφαίνει, συνθέτει ακολουθώντας το πρότυπο του μυθικού βασιλιά της Ιθάκης. Ξεκινά το ταξίδι του στον εικαστικό κόσμο κουβαλώντας ως έρμα μαζί του τ’ ακούσματα και τις εικόνες των παιδικών του χρόνων στην Άρτα. Τα μπολιάζει με τις εικόνες και τ’ ακούσματα του μοντέρνου, που ζει στη διάρκεια των σπουδών του και των εξορμήσεών του στους εκθεσιακούς χώρους της τέχνης. Ακολουθεί τους ήχους του κλαρίνου του παππού του, ενδίδει στη μαγική γοητεία του δημοτικού τραγουδιού και πλάθει τοπία αφηρημένα με πινελιές «άγριες» που έχουν τις καταβολές τους στο γερμανικό εξπρεσιονισμό και πάλλονται στους εκρηκτικούς και τους ρυθμικούς χρωματικούς τόνους του Πόλλοκ και του Καντίνσκι.

 Στέκεται στις προϊστορικές τοιχογραφίες της Θήρας και σε κλασσικές αναπαραστάσεις αγγείων, σε μάρτυρες της χριστιανικής εικονογραφίας αλλά και στους «Τρεις μουσικούς του Πικάσο». Χρησιμοποιεί το μαλλί, το μολύβι, το πινέλο, το πενάκι, την τέχνη του αργαλειού, που γνώρισε στο σπίτι του, τη ζωγραφική, τη νωπογραφία, τη χαρακτική και τη γραφή, που σπούδασε. Φτιάνει με τους δικούς του αισθητικούς όρους συν-πλέκοντας διαφορετικές τεχνικές και τέχνες, παλιές και νέες φόρμες, σχήματα, λέξεις, γραμμές και κηλίδες τον δικό του «χειροπιαστό» και ζωντανό κόσμο. Έναν κόσμο ριζωμένο στα βιώματα του παρελθόντος κι ανοιχτό στα κελεύσματα του παρόντος. Δομεί πλαστικά χρησιμοποιώντας ως υπόβαθρο την πραγματική ζωή και την πραγματική τραυματική, προσωπική και συλλογική, μνήμη του εμφυλίου.

 «Με την παράδοση», δηλώνει ο Καλιακάτσος, «κρατούμε αυτό που έχουμε και προσθέτουμε αυτό που δημιουργούμε…. Η ισορροπία επιτυγχάνεται όχι με αντιγραφή των παλιών τρόπων, αλλά με δραστηριοποίηση των στοιχείων εκείνων που βοηθούν στην αντιμετώπιση των νέων μορφών ζωής». Μεταλλάσσει το ταξίδι του Οδυσσέα σε μια πανανθρώπινη καταγραφή της αναζήτησης της ελευθερίας της έκφρασης που υπερβαίνει τις οποιεσδήποτε γραφικές ή πολιτικές ιδεοληψίες, σε μια νέα αισθητική συνείδηση.

Λήδα Καζαντζάκη

Ιστορικός τέχνης